6.2. BUDOWANIE STRATEGII

Przechodzimy do BUDOWANIA STRATEGII, czyli tego co musisz wiedzieć, aby poprawnie interpretować wspomniane w poprzedniej lekcji elementy i odpowiednio na nie reagować. ZACZNIJMY OD ZMIAN WIATRU I CZYTANIA WODY - Zmiany wiatru (czytanie wody) – Otóż bardzo ważne dla osiągania dobrych wyników regatowych… będzie zrozumienie wszelkich zmian w wietrze ,… oraz wpływu tych zmian na znalezienie najkrótszej i najszybszej drogi do celu. WARTO W TYM MIEJSCU ZAZNACZYĆ, że każdy szkwał przynosi nie tylko zmianę siły, ale też kierunku wiatru, dlatego aby przewidywać i w odpowiedni sposób reagować na te zmiany w czasie, należy obserwować m.in:

inne jachty (– obserwując kąty ich żeglugi oraz przechył i tutaj oczywiście obserwujemy te jachty głównie po naszej nawietrznej - co pozwala odnieść się do sytuacji, która zaraz nadejdzie…. …. Jest to niezwykle cenne, na przykład też wtedy gdy regaty rozgrywane są dla różnych grup na tej samej trasie i jedna z grup już żegluje w warunkach w których MY będziemy zaraz startować, żeglować lub inny przykład, gdy ta grupa będzie zaraz startować, a my mamy możliwość zobaczenia, która strona linii startu okazała się korzystniejsza i dlaczego PONADTO, TRZEBA OBSERWOWAĆ WODĘ w poszukiwaniu szkwałów i załamujących się fal – szczególnie ważne przy granicznych warunkach właśnie wtedy kiedy fale zaczynają się załamywać i pojawiają się na nich białe grzywy, co sprawia, że łatwo jest rozróżnić strefę gdzie wieje wiatr powiedzmy z siłą 9 węzłów, a tą gdzie wieje 13).

Co WIĘCEJ sama lokalizacja, czy rozmieszczenie szkwałów, a także ich charakterystyka (czyli długość, szerokość, różnica we wzroście prędkości) będą wpływać bezpośrednio na obieraną przez nas trasę. ZOBACZ NA TEN RYSUNEK otóż, aby najlepiej zrozumieć pewne zależności zwróć uwagę na to jak zmienia się wiatr na krawędziach szkwału. Jeżeli centrum szkwału będziesz miał przed dziobem to możesz spodziewać się zmiany odpadającej, jeżeli za rufą - zmiany ostrzącej. Im łatwiej jest rozróżnić strefę silniejszego wiatru od regularnych warunków - tym mocniejsza powinna być zmiana wiatru (tego typu zmiany, czyli krótsze i bardziej wyraziste występują głównie na jeziorach z uwagi na bliskość brzegu i turbulencje z nim związane). Na otwartej wodzie zmiany są większe i zazwyczaj dłuższe, ale zasada Jest taka sama. CO CIEKAWE taka sama zależność zachodzi z deszczowymi chmurami,

Jak jesteśmy przy chmurach, to właśnie CHMURY stanowią kolejny element do naszej analizy i tutaj warto zaznaczyć, że to głównie niskie chmury będą miały wpływ na wiatr powierzchniowy i naszą strategię. Wyższe chmury będą oczywiście zwiastować pewne zmiany, ale tylko w odniesieniu do długich wyścigów możemy uwzględnić je w budowaniu strategii.

NO I OSTATNIA RZECZ – „Własny kurs”, otóż dla lepszego zrozumienia zachodzących zmian i z zachowaniem czujnego odpowiadania na te zmiany, potrzebować będziemy nieustannie obserwować i też często notować zmiany kursu kompasowego (osobiście notatki te robię markerem do tablic po pokładzie J ), Na mniejszych łódkach, jeżeli nie mamy kompasu, będziemy musieli obserwować zmiany kursu w odniesieniu np. do linii brzegowej. Zmiany te pozwolą na zrozumienie pewnych tendencji, których poprawna interpretacja będzie bardzo ważna do znalezienia krótszej trasy do kolejnego znaku.

Jako wskazówkę, możesz sobie zapisać, że jeżeli w bajdewindzie prawego halsu kierunek wiatru odkręca w prawo (jego wartość kompasowa rośnie), to jest to korzystne z punktu widzenia zbliżania się do boi i odwrotnie oczywiście kiedy żeglujemy na lewym halsie.

Podczas żeglowania na kursach z wiatrem TEŻ JEST ODWROTNIE niż W bajdewindzie. Zmiana do prawej na prawym halsie będzie niekorzystna dlatego, że FORDEWIND JEST WOLNIEJSZY OD BAKSZTAGU.

Podsumowując, rozmieszczenie szkwałów i i też niższych chmur oraz ich wielkość i charakterystyka, będą miały bezpośrednie przełożenie na nasz kurs, wybór halsu i obraną trasę. Co do zasady powinieneś wyznaczyć jedną osobę do obserwowania tych elementów, aby z odpowiednio większym wyprzedzeniem przygotować się do zmiany trymu żagli i balastu, czy po prostu zaplanować swój kolejny ruch.

Reakcja na zmiany Przechodzimy płynnie do bardzo istotnego tematu jakim jest odpowiednia reakcja na zbierane informacje. Z punktu widzenia strategii, ale też taktyki jednym z ważniejszych punktów do rozważań będzie na pewno korzystny i niekorzystny hals. W dużym uproszczeniu korzystny hals to taki, który zbliża nas do celu - może to być przez krótszy dystans spowodowany korzystną zmianą kierunku wiatru, bądź szybszą trasę ze względu na większą siłę wiatru w danym obszarze (co może wiązać się oczywiście z nadłożeniem drogi).

To jaki hals wybierzesz z punktu widzenia strategii, zależeć będzie w dużej mierze też od warunków wiatrowych w jakich będziesz żeglować czyli siły wiatru i wielkości zmian. Jeżeli chodzi i siłę, to co do zasady (i możesz to zanotować) im większa siła wiatru generalnie, tym częściej korzystasz ze zmian kierunku wiatru wykonując zwroty (mniejsza strata). Im natomiast tego wiatru jest mniej, to starasz się żeglować w strefie, gdzie tego wiatru jest więcej.

Jak już wcześniej wspominałem schemat zmian wiatru wpisuje się zazwyczaj w jedną z dwóch ogólnych kategorii – albo mamy zmiany oscylacyjne, albo progresywne, ale bardzo ważne z punktu widzenia budowania strategii jest właśnie zrozumienie z jakim typem zmian masz do czynienia.

Jeżeli chodzi o wiatr oscylacyjny to musisz na bierząco notować maksymalnie i minimalne zakresy kompasowe zmian, aby wiedzieć kiedy żeglujesz w korzystnej, a kiedy niekorzystnej fazie zmiany. W przypadku zmian oscylacyjnych, ogólną zasadą jest wykonywanie zwrotów kiedy twój kurs zaczyna schodzić poniżej mediany RYSUNEK, ale to musi to być połączone z analizą szkwału w którym płyniesz, gdyż nie zawsze opłaca się korzystać ze zmiany korzystnej płynąc ostrzej. RYSUNEK Zobacz na zieloną łódkę – zaobserwowała ona następną krótką zmianę i żegluje szybciej do kolejnej zmiany. Czerwona zaś skorzystała ze zmiany ostrzącej, budowała wysokość, ale żeglowała wolniej oddalając się od następnej zmiany

Ponadto im większy szkwał tym większa zmiana! im większy szkwał, chmura tym możesz mieć do czynienia ze zmianą progresywną, a tutaj już strategia na zwroty i wybór halsu jest inna !!!!!!!!!.

W przypadku zmian progresywnych, głębsze wpłynięcie w postępującą do strony zmianę, będzie korzystniejsze ze względu na znaczące skrócenie dystansu do kolejnego znaku mimo żeglowania wydawałoby się “niekorzystnym” halsem.

Zwróć uwagę na kurs czerwonej i zielonej łódki w sytuacji B – Zielona zauważyła duży szkwał z prawej strony, może chmurę i na pewno rosnące liczby na kursie kompasowym, zdecydowała się na zwrot, wpływając głębiej w zmianę traktując ją jako zmianę progresywną. Czerwona łódka zdecydowała się na skorzystanie ze zmiany ostrząc, nie przeczuwając postępującej dalej zmiany. W sytuacji C zielona zdecydowała się na zwrot, żeby nie wyjechać poza trasę, gdyż na lewym halsie zmiana cały czas delikatnie się pogłębiała, co było potwierdzeniem zmiany progresywnej). Czerwona w sytuacji C była już bardzo dużo stratna, dlatego co do zasady i to też podsumowuje wcześniejszy rysunek w bajdewindzie powinno się żeglować zawsze w stronę kolejnej zmiany, a najłatwiej rzecz biorąc jeżeli widzisz więcej wiatru z prawej - żegluj do prawej, jeżeli z lewej to do lewej Co do kursów z wiatrem, jest trochę inaczej, ale rozwinę ten temat w module, który jest temu poświęcony.

Podsumowując, aby dobrze reagować na zmiany, trzeba już wcześniej przed wyścigami poznać warunki w których będziesz żeglować, rozpłynąć się na strony trasy, zrobić notatki, a w wyścigu być niezwykle aktywnym, obserwować szkwały, chmury, instrumenty, kompas i kąty innych sprawdzających trasę, czy też linię startu łódek.

Jeżeli mowa o layline – to jest to termin opisujący w żeglarstwie linię lub punkt wyznaczającą docelowy kurs do boi, lub statku komisji w przypadku startu i mety. Tutaj na RYSUNKU pomarańczowa łódka żegluje na lewym layline do górnej boi, niebieska ma 1 długość łódki do layline prawego halsu.

Jeżeli chodzi o layline startu to linie layline wyznaczają strefę bezpiecznego startu dla łódek startujących na prawym halsie. Co ważna linie layline zmieniają się wraz ze zmianą kierunku wiatru, a także jego siły – Wrócę jeszcze do tego tematu w module poświęconym startom, halsówce i kursom z wiatrem.

Optymalny kurs. Przejdźmy do rozważań na temat optymalnego kursu, czyli bardzo ważnych metod podejścia do halsowania. Zacznijmy od tego, że nasz dokładny kurs uzależniony będzie od prędkości wiatru, położenia następnego znaku, szkwału, fal, ale też innych łódek. Najogólniej rzecz biorąc podczas halsowania możemy żeglować ostro, normalnym kursem, bądź kursem pełnym tzw. ABC – przyjmijmy, że A w bajdewindzie lewego halsu jest kursem najostrzejszym, ale też najwolniejszym, B jest kursem optymalnym, a C jest kursem najszybszym, ale nie pozwalającym na budowanie tak dużej wysokości jak w przypadku A. Na kursach z wiatrem A oznacza kurs najwolniejszy, ale pozwalający na zbijanie tzw. wysokości (żeglujemy kursem do celu), B jest kursem optymalnym, a C jest kursem najszybszym, ale i oddalającym nas od kolejnego znaku. W następnym slajdzie rozwinę trochę ten temat.

Gdybyśmy mogli skorzystać z elektroniki jachtowej, która zbiera informacje na temat prędkości jachtu oraz kierunku wiatru to do wyznaczenia optymalnego kursu do następnego znaku na wiatr lub z wiatrem korzystaliśmy najprawdopodobniej z tzw. VMG

Co to jest VMG? VMG – czyli Velocity Made Good, z angielskiego prędkość zrobiona dobrze, jest to wyliczony komputerowo progres jaki powinniśmy robić na wiatr lub z wiatrem w danych warunkach wiatrowych, aby dotrzeć do celu w jak najkrótszym czasie. Można powiedzieć, że VMG wyznacza nasz punkt B pokazując naszą pożądaną prędkość. ZOBACZ RYSUNEK Niestety VMG nie uwzględnia naszej pozycji w odniesieniu do innych łódek (czyli potrzeb taktycznych), czy też kolejnego szkwału, ani też nie pomaga w żeglowaniu do punktu, który nie jest oddalony od nas na wiatr lub z wiatrem. Ponadto z uwagi na dynamikę zmian wiatrowych i konieczność częstej zmiany kursu, dużo lepsze jest odczytywania z instrumentów tzw. Target Boat Speed niż VMG, gdyż jest on stały i pozwala na dokładniejsze reagowanie na aktualne potrzeby.

Target speed jest to prędkość referencyjna, liczona na podstawie wykresu biegunowych prędkości, który widzisz obok. Ten przykładowy wykres zrobiony jest dla jachtu Sigma 38. Target Speed odnosi się do pożądanej prędkości, jaką powinniśmy utrzymać w określonych warunkach wiatrowych, na danym kursie żeglowania, aby osiągnąć maksymalną efektywność żeglując pełniej, ostrzej do kolejnej zmiany, boi. Target Speed może uwzględniać również stan morza (czyli zafalowanie) oraz obecność prądów. Dla przykładu zobacz na ten wykres biegunowych prędkości, tutaj przy 8 węzłach wiatru i kursie żeglowania względem wiatru rzeczywistego wynoszącego 45 stopni, nasza prędkość powinna wynosić około 5,4 węzła. W warunkach 20 węzłów nasz prędkość przy kursie 120 stopni do wiatru rzeczywistego powinna wynosić około 8,9 węzła. Dużym plusem Target Speed jest nie tylko to, że pozwala odnosić się do maksymalnych prędkości na dowolnych kursach, ale umożliwia też doskonalenie się w trymowaniu łódki na dane warunki wiatrowe, oraz poprawę komunikacji i manewrów np. pokazując prędkość do jakiej powinniśmy dążyć po zwrocie.

Aby pomóc Ci lepiej zrozumieć optymalny kurs, zawsze staraj się odnosić do innych żeglujących obok Ciebie łódek i niezależnie od pozycji staraj się być od nich szybszy, nie tylko w prędkości, ale też w zmianie trymu i kątów żeglowania. W żeglarstwie taka zmiana trymu i kątów nazywana jest często zmianą biegów. Jeżeli nie mamy elektroniki to powinniśmy stosować się własnych odczuć, a jako wsparcie w podejmowaniu decyzji, czy lepiej jest żeglować ostrzej, ale wolniej czy pełniej, ale szybciej (oczywiście w przypadku bajdewindu) zapamiętaj poniższe uniwersalne zasady:

w warunkach słabszego wiatru i wolniejszego żeglowania w bajdewindzie żeglujemy nie znacznie pełniej z luźniejszymi żaglami, a w warunkach mocniejszego wiatru i szybszego żeglowania żeglujemy ostrzej z mocniej wybranymi żaglami.
Obserwuj charakter szkwałów i żegluj zawsze w kierunku kolejnej zmiany niezależnie od jej charakteru i reaguj odpowiednio, kiedy już w tej zmianie będziesz - żeglując ostrzej w zmianie progresywnej, i pełniej w zmianie oscylacyjnej. Jak już wspomniałem tyczy się to znowu bajdewindu, gdyż na kursach z wiatrem strategia rozgrywania zmian będzie inna. DODATKOWO BARDZO WAŻNA BĘDZIE
Komunikacja w załodze, aby wszystkie informacje i aktualne potrzeby wynikające z naszych obserwacji, były sprawnie i rzeczowo przekazywane! I TUTAJ MASZ PRZYPOMNIENIE o wszystkich najważniejszych elementach pomocnych w wyborze optymalnego kursu i trymu: Ickach, Przechyle, Zachowaniu steru, prędkości, Odczytach z zegarów, Innych jachtach, pozycję w relacji do boi, szkwałów

Oddziaływanie lądu Jeżeli chodzi o oddziaływanie lądu na naszą strategię, TO TEMU POŚWIĘCIŁEM KOLEJNĄ LEKCJĘ, ale na tym etapie chciałbym jedynie żebyś miał świadomość,że im bliżej brzegu ustawiona będzie trasa, tym większe prawdopodobieństwo występowania zmian siły i kierunku wiatru, a wielkość i rodzaj tych zmian uzależniony będzie od topografii terenu, pory dnia i roku.

Dzięki za uwagę do zobaczenia w kolejnej lekcji.

Budowanie strategii

Musisz być zalogowany, aby otrzymać dostęp do kursu